ถ้วยหยกจากโกษาปาน

เป็นถ้วยหยก (Nephrite) ศิลปะจีนน่าจะสมัยชิง แกะเป็นรูปดอกบัวกับใบบัวพริ้วไหว หูจับทำเป็นรูปมังกร อยู่ในบัญชีว่าเป็นเครื่องบรรณาการมาถวายองค์รัชทายาทของพระเจ้ากรุงฝรั่งเศส และพบสัญลักษณ์มงกุฏและดอกเฟลอเดอลีส์ ล้อมอักษร D (Dauphin) หมายถึงองค์รัชทายาท ในบัญชีของพิพิธภัณฑ์ปราโดระบุว่าเป็น Tesoro del Delfín (สมบัติรัชทายาท) เช่นกัน

องค์รัชทายาทนี้คือ Louis, Grand Dauphin ซึ่งเป็นปพระโอรสองค์โตของพระเจ้าหลุยที่ 14 สิ้นพระชนม์ไปก่อนพระราชบิดาไม่ได้ครองราชย์

ของที่ถวายองครัชทายาทนั้น กรมหลวงโยธาเทพ พระราชธิดาผู้ทรงบารมีของสมเด็จพระนารายณ์มหาราชทรงจัดมาถวายเอง แต่มาตกถึงพิพิธภัณฑ์ปราโดได้อย่างไรนั้นยังไม่พบข้อมูล ระบุแต่ว่าเป็น Royal Collection หรือทรัพย์ส่วนพระองค์ของราชวงศ์สเปน ซึ่งเป็นราชวงศ์บูร์บงเหมือนพระเจ้าหลุยส์ที่ 14

แต่หลังจากค้นข้อมูลอีก พบถ้วยหยกอีกชิ้นหนึ่งเป็นของ Louis, Grand Dauphin เช่นกันแต่มาจากจีน ถ้วนนี้ระบุว่าเป็นสมบัติรัชทายาทตกทอดมาถึงพระราชโอรสของพระองค์ คือพระเจ้าเฟลิเปที่ 5 (Felipe V) ซึ่งทรงเป็นกษัตริย์ราชวงศ์บูร์บงองค์แรกของสเปน และเป็นบรรพชนของกษัตริย์สเปนในปัจจุบัน

สมบัติรัชทายาทถูกปล้นไปตอนกองทัพนโปเลียนบุกสเปน แล้วส่งกลับคืนมาอีกไม่กี่ปีหลังจากนั้น ต่อมาถูกปล้นไปบางส่วนในปี 1918 และเมื่อเกิดสงครามกลางเมืองสเปน ต้องส่งกล่องสมบัติไปเก็บไว้ที่สวิตเซอร์แลนด์ จนกระทั่งหลังสงครามจึงกลับคืนมา แต่ตอนนั้นระบอบกษัตริย์ยังไม่ได้รับการฟื้นฟู หากถ้วยหยกนี้อยู่ในคลังสมบัติรัชทายาท ก็คงมีชะตากรรมตามที่เล่ามา

ฐานที่ตั้งถ้วยเป็นศิลปะบาโรก ผลงานของ Michel Debourg ทำจากเงินกะไหล่ทองขาตั้งเป็นเท้าสิงห์ และหน้ากากของแซเทอร์ (satyrs) อมนุษย์ในปกรณัมกรีกโบราณ

น่าเสียดายว่าผมเคยไปปราโด แต่มัวแต่ชมภาพเขียนยุโรป ไม่ได้ใส่ใจห้องจัดแสดงของแบบนี้เลยพลาด ถ้วยหยกนี้จัดแสดงที่ Room 079B (On Display)

บางทีเครื่องราชบรรณาการของโกษาปานอาจจะหลงอยู่ในเมืองอื่นๆ ของยุโรปก็เป็นได้

ข้อมูลจาก : FB คุณกรกิจ ดิษฐาน Post Today (Kornkit Disthan)

https://www.museodelprado.es/en/the-collection/art-work/chinese-jade-vessel-with-a-silvergilt-foot/dbfe7b87-eaf3-4958-a548-d5e5b3dd6aa8?fbclid=IwAR2XrR91pJKdNCeCSAstV6CFq_LKtMGlnivindTBSFJbFvH61gOp2U59jgc